Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Bitki Genetiği ve Tarımsal Biyoteknoloji Merkezi (BİYOM) Müdür Yardımcısı ve Biyoteknolojik Islah Projeleri Koordinatörü Doç. Dr. Ali Ramazan Alan, Türkiye;nin tarımda bitkisel çoğaltma materyali olarak kullanılan genetik kaynaklarının hastalık ve zararlılardan arındırılarak korunması gerektiğini söyledi.
Gelişmiş ülkelerde uygulanabilen bitkileri virüslerden arındırma teknolojisini PAÜ BİYOM olarak uygulamaya başladıklarını belirten Alan, şunları kaydetti, ;;Tarımsal üretimde kullanılan yüksek kaliteli tohumluk ve fidanlar, tarımsal üretimin en önemli girdilerini oluşturur. Ülkemiz tarımı ancak yüksek kaliteli bitkisel çoğaltma materyallerinin viroid, virüs, fitoplazma, bakteri ve mantar hastalıkları ile nematod gibi zararlılardan arındırılmış ve tescillenmiş olarak üretildiği zaman yurt dışına bağımlı olmaktan kurtulabilir.;;
Üretim alanlarında, bakteriyel ve mantar hastalıkları ile böcek zararlılarının bazılarına karşı zirai ilaçlar kullanılarak koruyucu önlemler alınmasının mümkün olduğuna ancak viroidal ve viral zirai hastalıklarla mücadelenin bu yolla mümkün olmadığına işaret eden Alan, şöyle konuştu, ;;Viroidler ve virüsler nükleik asit parazitleri oldukları için konukçu bitkilerin hücrelerine girer ve burada çoğalarak hastalığa neden olurlar. Ne yazık ki bu bitkilerin yeniden sağlıklı hale döndürülmesi tarım ilaçlarıyla mümkün olmuyor. Tarımsal üretimi kalite ve verim yönünden olumsuz etkileyen hastalık etmenlerinin başında gelen viroidler ve virüsler tarım aletleri, böcekler, tohumluk, aşı gözü ve hatta polen aracılığıyla taşınabiliyor. Üretim arazilerinde diğer bitkilerin de hastalanmasının engellenmesi için hasta bitkilerin ortadan kaldırılması gerekiyor.;;
İLK OLARAK ÜZÜM ÇEŞİTLERİ HASTALIKTAN ARINDIRILACAK
Bitkilerin hastalık etmenlerinden arındırılmasının ancak biyoteknolojik uygulamalarla sağlanabildiğini belirten Alan, bu çerçevede merkezlerinde başlattıkları çalışmayla ilk olarak üzüm çeşitlerinin hastalık etmenlerinden arındırılması ve korunması amacıyla proje yürüttüklerini bildirdi.
Doç. Dr. Alan, hastalıktan arındırılmış çoğaltım materyali üretiminde kullanılan en yaygın yöntemin ;;meristem;; adı verilen bitki sürgünlerinin büyüme uçlarından doku kültürü ortamında bitki arileştirilmesinin sağlanması olduğunu belirterek, yapılacak çalışmayla ilgili şu bilgileri verdi, ;;Uygulanan yöntem, meristem dokusunda henüz hangi dokuya dönüşeceği belirlenmemiş, hızlı bölünen hücrelerden bitki üretilmesi esasına dayanır. Meristem kültürü, bitki türü ve hastalık etmenine bağlı olarak dokunun sıvı azot içinde dondurulması işlemleriyle beraber yapıldığında çok başarılı bir şekilde virüslerden arındırılmış bitkilerin elde edilmesine olanak sağlar. Merkezimizde bu teknolojinin kullanılmasıyla önemli üzüm çeşitlerinin hastalık etmenlerinden arındırılması ve korunması amacıyla bir proje devam ediyor. Diğer önemli meyve ve sebze türleri için de bu uygulamanın başlatılması amacıyla birçok bitki türü, doku kültürü ortamına alınarak steril koşullarda büyütülüyor. Bu bitkiler doku kültürü ortamında çoğaltılıp büyütülüyor, hastalık indekslemesi ve mikro çoğaltım yapıldıktan sonra hastalıktan ari fidan üretimi için kullanılabilecek. Hastalık ve zararlılardan arındırılmış bu bitkiler koruyucu yapılarda muhafaza edilerek bunlardan yeni sürgünler, aşı gözü, aşı kalemi veya tohumlar üretilerek fidancılık sektöründe kullanılabilir.;;
