Kanunla, özel istihdam bürosunun faaliyet alanı genişletiliyor, geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti bu bürolara veriliyor.
Geçici iş ilişkisi, özel istihdam büroları aracılığıyla ya da holding
bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir iş yerinde
görevlendirme yapılarak kurulabilecek.
Kanun, özel istihdam bürolarına; işveren ile geçici işçi sağlama sözleşmesi
yaparak, işçisini geçici olarak işverene devir yetkisini getiriyor. Ancak bunun
için özel istihdam bürolarının, Türkiye İş Kurumundan geçici işçi sağlama
yetkisi alması gerekecek.
GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ HANGİ HALLERDE KURULACAK?
Doğum izni ve doğum sonrası kısmi çalışma hakkı kullanan, askerlik hizmetini yapan
ve iş sözleşmesi askıya alınan çalışan yerine başka bir işçi ile geçici iş
ilişkisi, bu hallerin devamı süresince kurulabilecek.
Mevsimlik tarım işlerinde veya temizlik işleri, hasta, yaşlı ve çocuk bakım
hizmetleri gibi ev hizmetlerinde, süre sınırı aranmadan geçici iş ilişkisi
oluşturulabilecek.
İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen
işlerde, iş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi
önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde, işletmenin
iş hacminin öngörülemeyen şekilde artması halinde ve mevsimlik işler hariç
dönemsellik arz eden iş artışları halinde, en fazla 4 ay süresince geçici iş
ilişkisi kurulabilecek.
KAMUDA VE MADENLERDE GEÇİCİ İŞÇİ ÇALIŞAMAYACAK
Geçici işçi sağlama, mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş
artışları haricinde, toplam 8 ayı geçmemek üzere en fazla iki defa
yenilenebilecek. Sürenin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe geçici işçi
çalıştırılamayacak.
Toplu işçi çıkarılan iş yerlerinde 8 ay süresince, kamu kurum ve
kuruluşlarında, yer altında maden çıkarılan iş yerlerinde geçici işçi
çalıştırılamayacak.
Grev ve lokavt uygulaması sırasında geçici iş ilişkisi kapsamında işçi
çalıştırılamayacak.
Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre
içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği
belirtilecek, bu süre üç ayı geçemeyecek.
Geçici işçi çalıştıran işveren, iş yerinde bir ayın üzerinde çalışan geçici
işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğini çalıştığı süre boyunca her ay
kontrol etmekle, özel istihdam bürosu ise ücretin ödendiğini gösteren belgeleri
aylık olarak geçici işçi çalıştıran işverene ibraz etmekle yükümlü olacak.
Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar
özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam bürosunun
alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan
ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatıracak.
İşletmenin iş hacminin öngörülemeyen ölçüde artması halinde geçici iş
ilişkisine dayalı çalıştırılan işçi sayısı, işletmedeki toplam işçi sayısının
dörtte birini geçemeyecek. Ancak 10 ve daha az işçi çalıştırılan iş yerlerinde,
5 işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilecek. İşçi sayısının tespitinde, kısmi
süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam
süreli çalışmaya dönüştürülecek.
Geçici işçiler, engelli işçi çalıştırma kontenjanlarının hesaplanmasına
dahil edilmeyecek.
İşveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini, fesih tarihinden itibaren 6 ay
geçmeden geçici iş ilişkisiyle çalıştıramayacak.
Geçici işçi, özel istihdam bürosunun hizmet bedeline mahsup edilmek üzere
avans ve borç alamayacak.
SOSYAL HİZMETLERDEN YARARLANABİLECEK
Geçici işçinin, geçici işçiyi çalıştıran işverenin iş yerindeki çalışma
süresince temel çalışma koşulları, bu işçilerin aynı işveren tarafından aynı iş
için doğrudan istihdamı halinde sağlanacak koşulların altında olamayacak.
Geçici iş ilişkisinde işveren, özel istihdam bürosu olacak.
Özel istihdam bürosu işçisi, geçici iş ilişkisi kurulan işverenin iş
yerindeki tüm açık işlerden haberdar edilecek.
Geçici işçiler, çalıştıkları dönemlerde ulaşım, yemek, kantin ve çocuk
bakım hizmetleri gibi sosyal hizmetlerden, çalışmadıkları dönemlerde ise özel
istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlanabilecek.
Özel istihdam bürosu ile geçici işçi çalıştıran işveren arasında yapılacak
olan geçici işçi sağlama sözleşmesinde, sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihi,
işin niteliği, özel istihdam bürosunun hizmet bedeli, varsa geçici işçi
çalıştıran işverenin ve özel istihdam bürosunun özel yükümlülükleri yer alacak.
Aynı holding veya şirketler topluluğu içinde kurulan geçici iş ilişkisi 6
ayı geçemeyecek, en fazla iki defa yenileme yapılabilecek.
Sözleşme süresinin dolmasına rağmen geçici iş ilişkisi devam ederse,
belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş sayılacak. Bu durumda özel istihdam
bürosu, işçinin geçici iş ilişkisinden kaynaklanan ücretinden, işçiyi gözetme
borcundan ve sosyal sigorta primlerinden sözleşme süresince sorumlu olacak.
Geçici işçi, iş yerine ve işe ilişkin kusurundan kaynaklı zarardan, geçici
işçi çalıştıran işverene karşı sorumlu olacak.
UZAKTAN ÇALIŞMA
Kanun, "Çağrı üzerine çalışma" başlığına "uzaktan
çalışma"yı da ekliyor. Uzaktan çalışma, "işçinin, işveren tarafından
oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da
teknolojik iletişim araçları ile iş yeri dışında yerine getirmesi esasına
dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi" olarak tanımlanıyor.
Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin
niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamayacak.
Türkiye İş Kurumu Kanunu'nda, "Özel istihdam bürosu", "İş
arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmesine ve çeşitli işler için
uygun işçiler bulunmasına aracılık yapan, geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti
yürütmek üzere kurum tarafından izin verilen gerçek veya tüzel kişiler
tarafından kurulan bürolar" olarak tanımlanıyor.
Turizm sektöründe 4 aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma
süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamayacak. Denkleştirme süresi, toplu
iş sözleşmeleriyle 6 aya kadar artırılabilecek.
Özel istihdam bürolarının, geçici iş ilişkisi kurma yetkisi alabilmesi için
başvuru tarihinden önceki 2 yıl süresince kesintisiz faaliyet göstermesi
gerekecek.
TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu
Kanunu'nda Değişiklik Yapan Kanun, özel istihdam bürosu faaliyeti yürütmek için
başvuru yapacak kişilere izin verilmesi esaslarını düzenleniyor.
Aracılık faaliyetlerinde izin verilmesi için aranan şartlardan bazıları
şöyle:
- Kişiler; devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine
karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik,
güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına
fesat karıştırma, göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti, suçtan kaynaklanan mal
varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmayacak.
- Türkiye İş Kurumuna başvurulan tarihte, brüt asgari ücret tutarının 20
katına denk gelen miktarda teminat verecek.
ÖZEL İSTİHDAM BÜROLARI ŞUBE AÇABİLECEK
Özel istihdam büroları, belirlenen şartları yerine getirmeleri kaydıyla
şube açabilecek, sistem ve markasını kullandırabilecek. Kurumca verilen izinler
3 yıl süreyle geçerli olacak ve üçer yıllık sürelerle yenilenebilecek.
Başvuru tarihinden önceki 2 yıl kesintisiz faaliyet gösteren, Türkiye İş
Kurumuna kayıtlı özel istihdam bürolarına; olumlu rapor düzenlenmesi, geçici iş
ilişkisi kurma yetkisi almak için kuruma başvurulan tarihte brüt asgari ücret
tutarının 200 katı teminat verilmiş olması, özel istihdam bürosunun vergi
borcunun bulunmaması, SGK'ya prim,
idari para cezası, gecikme cezasının bulunmaması, uygun iş yerine sahip olması
halinde geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilebilecek.
Özel istihdam bürosunun, işçi sayısı, iş hacmi, faaliyet alanı ve şube açıp
açmaması gibi hususlar değerlendirilerek, öngörülen teminat miktarının 10
katına kadar çıkarılmasına bakan yetkili olacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca uygun görülmesi halinde, başvuru
tarihinden önce 6 ay kesintisiz faaliyet gösteren özel istihdam bürolarına,
koşulları taşıması şartıyla geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilebilecek. Bu
yetki 3 yıl süreyle geçerli olacak ve üçer yıllık sürelerle yenilenebilecek
MESLEKİ EĞİTİM DÜZENLEYEBİLECEK
Özel istihdam büroları; iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti yapacak, iş
gücü piyasası ile istihdam ve insan kaynaklarına yönelik hizmetleri
yürütebilecek, mesleki eğitim düzenleyebilecek, yetki verilmesi halinde geçici
iş ilişkisi kurabilecek. Kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonları
için aracılık faaliyeti yapamayacak, geçici iş ilişkisi kuramayacak.
Kurs ve programlar sonucunda bu faaliyetten yararlananları işe yerleştirmek
üzere kurumla sözleşme yapan yükleniciler, sözleşme çerçevesinde iş ve işçi
bulmaya aracılık yapabilecek. Kurumdan izin almaksızın bir iş yerinde, Basın
Kanunu'nda yazılı araçlarla veya radyo, televizyon, video, internet, kablolu
yayın, elektronik bilgi iletişim araçlarıyla iş ve işçi bulmaya aracılık yapılamayacak,
geçici iş ilişkisi kurulamayacak.
Basın ve yayın kuruluşları ile diğer bilgi iletişim araçları vasıtasıyla
kurumdan izin almadan iş ve işçi bulmaya aracılık ve geçici iş ilişkisi kurma
faaliyeti gösteren kişilere ait Reklam ve ilanların
yayını yapılamayacak.
Özel istihdam büroları, yaptıkları işle ilgili olarak, üçer aylık dönemler
halinde Türkiye İş Kurumuna rapor verecek. Bakanlık iş müfettişleri, özel
istihdam bürolarını denetleyecek.
İZİNLER HANGİ HALLERDE İPTAL EDİLECEK?
Kanunla, özel istihdam bürosu ve geçici iş ilişkisi kurma izinlerinin hangi
hallerde iptal edileceği düzenleniyor.
Özel istihdam bürosu kurma izni; aranan şartların kaybedilmesi veya
taşınmadığının sonradan anlaşılması, izin almadan faaliyetin yürütülmesi,
istisna tutulan meslek mensupları dışında iş arayanlardan ücret alınması veya
menfaat sağlanması, iş arayanlara ilişkin bilgilerin iş ve işçi bulma
faaliyetinden başka bir amaçla toplanması, çalışma izni bulunmayan yabancı işçi
çalıştırıldığının tespit edilmesi, 12 ay boyunca hiçbir işe yerleştirmeye
aracılık yapılmaması halinde, özel istihdam bürosu izni iptal edilecek, 3 yıl
süreyle izin verilmeyecek.
Kurumca verilen geçici iş ilişkisi kurma yetkisi; iznin iptal edilmesi,
işçi sayısının yüzde 10'unun ücretinin ödeme gününden itibaren 20 gün içinde
ödenmemesi, bir yıl içinde en az bir işçinin ücretinin en az üç defa sözleşmeyle
belirlenen ücretin altında ödenmesi, kayıt dışı işçi çalıştırıldığının tespit
edilmesi halinde geçici iş ilişkisi kurma yetkisi iptal edilecek ve 3 yıl
süreyle izin verilmeyecek.
Özel istihdam büroları, şubelerinin faaliyetlerinden ve kuruma karşı olan
yükümlülüklerinden birlikte sorumlu olacak.
Geçici iş ilişkisi kurma yetkisinin iptali halinde, devam eden
sözleşmelerin uygulanmasına süreler tamamlanıncaya kadar devam edilecek, ancak
bu dönem içerisinde geçici iş ilişkisi kurma veya geçici işçi sağlama
sözleşmesini uzatma yetkisini kullanılamayacak.
Özel istihdam bürosunun iflası, kapatılması, aracılık faaliyeti veya geçici
iş ilişkisi kurma yetkisinin iptali ya da işçi ücretlerinin büro tarafından
ödenmemesi hallerinde, diğer kanunlarda düzenlenen hükümlere bakılmaksızın işçi
alacakları teminattan öncelikli olarak ödenecek.
Özel istihdam bürosunun kapanması halinde geçici işçi çalıştıran işverene
bu durumun tebliğ edilmesiyle geçici iş ilişkisi sona erecek.
Kurum tarafından aracılık izni veya geçici iş ilişkisi yetkisi verilmemesi,
bu iznin veya yetkinin iptal edilmesi kararlarına karşı, kararın tebliğ
tarihinden itibaren 30 iş gününde yetkili iş mahkemesinde dava açılabilecek.
Özel istihdam bürosu, aracılık ve geçici işçi sağlama faaliyeti karşılığı
olarak işverenden hizmet bedeli alabilecek. İş arayanlardan ve geçici iş
ilişkisiyle çalıştırılan işçilerden menfaat sağlanamayacak ve hizmet bedeli
alınamayacak. Ancak özel istihdam bürolarınca, istisna tutulan meslekler ve
pozisyonlar için hizmet bedeli alınabilecek.
- Cezalar
Kanunda, Türkiye İş Kurumundan izin almadan iş ve işçi bulmaya aracılık
yapanlara verilen cezalar da düzenleniyor.
Buna göre, kurumdan izin almadan iş ve işçi bulmaya aracılık yapan kişilere
20 bin lira, tekrarı halinde 40 bin lira, bu kapsamda hizmet alan işverenlere
10 bin lira, kurumdan izin almamasına veya yetkisi iptal edilmesine rağmen
geçici iş ilişkisi düzenleyen kişilere 50 bin lira, fiilin tekrarı halinde 100
bin lira, bu kapsamda hizmet alan işverenlere 20 bin lira, iş arayanlardan
ücret alan veya menfaat sağlayan kişilere 20 bin lira, geçersiz anlaşmaların
herhangi birini düzenleyen özel istihdam bürosu ve geçici işçi çalıştıran
işverene ayrı ayrı 5 bin lira idari para cezası verilecek.
- "Muhabbetimiz ve sadakatimiz hep aynı noktada olacak"
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Süleyman Soylu, tasarının kabul
edilmesinin ardından teşekkür konuşması yaptı.
Soylu, "Bugün Genel Başkanımız olağanüstü kongre kararı aldı. Sayın
Ahmet Davutoğlu bugüngenel başkanımız ve
başbakanımızdır, bıraktığı andan itibaren de kendisine muhabbetimiz ve
sadakatimiz hep aynı noktada olacaktır. Bugün bu parti ve grup hem bugünkü
genel başkanına olan sadakatini ve bağlılığını bir kez daha ifade etmiştir hem
de parti ruhunun, siyasetanlayışının
ve milletin verdiği sorumluluğun ne demek olduğunu bir kez daha ortaya
koymuştur." dedi.
Kabul edilen Danışma Kurulu önerisiyle, Genel Kurul'un bugünkü çalışma
kararı kaldırıldı.
Sıradaki tasarı ve teklifler için komisyon ve hükümetin yerine oturmaması
üzerine, TBMMBaşkanvekili Akif
Hamzaçebi, birleşimi, 10 Mayıs Salı günü saat 15.00'de toplanmak üzere kapattı.