Okuma,öğrenmedeki temel araçlardandır.Öğrencinin bilgi düzeyini artırmadaki en etkili yollardandır.İster öğrenci olsun ister yetişkin,bugün herkes dünden daha çok okumak zorundadır.Öğrencilikte yüksek bir okul başarısı,yetişkinlikte de iyi bir kariyer için her zaman olduğundan daha fazla okumalıyız.Özellikle anlayarak okuma,her şeyden önce,istekli ve ilgili olmayı gerektirir.Ancak sadece bu yetmez.Bunlarla birlikte okuma tekniklerinin bilinmesi ve geliştirilmesi gerekir.Çoğumuz bunun öneminin farkında değilizdir.Okurken dudak kıpırdatmak,başı sağa sola oynatmak,okuma sırasında başka şeyler düşünmek,okunan metni parmakla takip etmek,parlak ışık altında ya da yetersiz ışığın altında okumak,vb.nedenler etkili okumanın gücünü azaltmaktadır.
Okulda öğrenme,dinleme kadar;büyük ölçüde okumaya dayanır.Çünkü,okul yaşamında öğrenilecek şeyler çoğunlukla yazılı metinlerden oluşur.Bu yüzden okuma yeteneği düşük olan öğrencilerin derslerinde başarılı olmaları çok zordur.Oysa gerçekte doğru ve anlamlı okuma,kolayca kazanılabilecek bir alışkanlıktır.Okumada verimi artırmak demek,''okunan yazılardan istenileni kısa bir zaman ve enerji harcayarak elde etmek''demektir.Bu nedenle,etkili okuma tekniklerini bilmek,kişiye okuduğunu anlama ve okuma araçlarını seçme yeteneği kazandırır;anlatım gücünü ve sözcük dağarcığını geliştirir;zamandan ve harcanacak enerjiden artırım yapma olanağı sağlar.Bunun için de nasıl,ne zaman ve neyin okunması gerektiğini bilmek gerekir.
Etkili bir okumada şu kurallara dikkat etmek öğrenmeyi kolaylaştırır;
1.Okumaya başlamadan önce,okunacak metin üzerinde genel bir tarama yaparak parçanın planını ve ana noktalarını bulmak,okuma sırasında anlamayı kolaylaştırır.Metnin başlıklarına göz atmak,ilgili resim,harita ya da çizelgeleri incelemek,metindeki belirteçleri gözden geçirmek,okunacak metnin üzerinde bir düşünce verir.
2.Çoğumuz okurken dudak kıpırdatırız.Bu,okuma hızını konuşma hızına dönüştürür.Araştırmalar,bir sözcüğün sesle hecelenmesinin,gözle anlaşılmasına göre dört kez daha fazla zaman aldığını göstermektedir.İyi bir okumada ses yoktur.Okuma gözle olur.Okuma becerisinde göz ve ses ters yönlü alışkanlıklardır.Bazılarımız da dudak kıpırdatmaz ama içten heceler.Bu tür okuma da okuma hızını düşürür.İçten okumayı engellemek için,hafif müzik eşliğinde okumayı denemek fayda sağlayabilir.Okuma hızı arttığında,içten okuma da ortadan kalkacaktır.
3.Okumanın kesintisiz ve anlaşılır olması,okuyanın sözcük bilgisiyle yakından ilgilidir.Yeterli olmayan sözcük dağarcığı,okumayı ve okunan metnin anlaşılır olmasını güçleştirir.Hızlı okumak için sözcük bilgisini de geliştirmek gerekir.Okuma sırasında karşılaşılan sözcüğün anlamı tümceden çıkarılamıyorsa ya hemen ya da konuyu ana hatlarıyla kavrar kavramaz sözlüğe bakmak gerekir.Öğrencilere özellikle tavsiyem okuma yaparlarken mutlaka sözlüklerini de yanlarında bulundurmalarıdır.Yeni sözcüklerin anlamını öğrenmek kadar,yazım kurallarını gözeterek,sözcükleri anlamlarına uygun olarak doğru okumak ve birbirine benzeyen sözcükleri karıştırmamak da okunanı anlamak için önemlidir.
4.Okuma,sözcükler için değil;düşünceyi saptama amacıyla olmalıdır.Kimi öğrenciler her sözcük üzerinde ayrı ayrı durarak anlaman çok,sözcük okuma çabası içine girerler.''Sözcük okuma''huyundan kurtulmak için,tek tek sözcükleri okumak yerine;bir bakışta düşünceyi kavramaya yetecek sayıda sözcük okumaya odaklanmak gerekir.Ana düşünceyi kavramak için dikkat okunan metin üzerinde toplanmalı;okuma,öğrenmek amacıyla yapılmalıdır.Okumada amaç,okunanı anlamaktır.Bunun için konuya kendini vermek gerekir.Verimli bir okuma sırasında,aynı anda,birden fazla şeyle ilgilenme olanağı yoktur.
5.Geriye dönük yinelemeli okumadan kaçınmak gerekir.Gözlerin sürekli geriye kaymasına,okurken sürekli geriye dönmeye yol açan bu okuma şekli okumada verimi düşürür.Bunu önlemek için de,ilk okumada tam anlaşılamayan tümceleri yeniden okumak yerine;okuma sürdürülmelidir.Böylece belki de,ileri ki açıklamalar içinde,anlaşılmayan yerle ilgili karanlıkta kalan noktalar,daha iyi anlaşılır olacaktır.
6.Okuma sırasında gözler çabuk yorulur.Yorulan gözleri dinlendirmek için,avuç içleri tam göz yuvarlaklarının üstüne geçirilerek;çok da bastırmadan ve tam bir karartma oluşturacak şekilde konur.Böylece,göz üzerindeki avuç ısısı,gözleri yatıştırarak,bir gevşeme yaratır.Bu uygulamanın başında,karanlıktaki gözlerin önünden ışık parıldamalarının geçtiği görülür.Bu parıldamalar geçinceye kadar gözler aynı durumda kapalı tutulur.Bu şekilde birkaç dakika bekledikten sonra gözler açılarak yeniden okumaya başlanırsa,gevşemiş ve rahatlamış okunan metin daha iyi anlaşılacaktır.Gözlerin çabuk yorulmasından sakınmak için elden geldiğince uygun ışık altında okuma yapılmalıdır.
İşte bu ilkelere dikkat edip özen gösteren öğrencilerin hem okuma kaliteleri ve dolayısıyla da öğrenme düzeyleri artmaya başlar.Okul başarısının önemli ölçütlerinden biri olan okuma becerisi geliştirilebilir bir beceridir.Yeter ki azim ve istek olsun.
Yeni dönemin tüm öğrencilere başarı ve huzur getirmesini diliyorum..